7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 2 Ağustos 2024 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Kanunla vergi uygulamalarına yönelik önemli düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre;
– Çok uluslu şirketlere küresel asgari kurumlar vergisi getirilmiştir. Nihai ana işletmesinin konsolide finansal tablosundaki yıllık konsolide hasılatı, gelirin raporlandığı hesap döneminden önceki 4 hesap döneminin en az ikisinde 750 milyon Avro karşılığı Türk lirası sınırını geçen çok uluslu işletme gruplarının bağlı işletmelerinin ilgili hesap dönemindeki kazançları, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisine tabi olacaktır. 2024 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara, özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2024 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlarına uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
– Yurt içi asgari kurumlar vergisi düzenlemesi yapılarak, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazançları üzerinden %10 oranında asgari bir vergi alınması sağlanmıştır.
7524 sayılı Kanun’un 36. maddesiyle KVK’ya 32/C maddesi eklenerek yurt içi asgari kurumlar vergisi uygulaması getirilmiştir. Buna göre KVK’nın 32 ve 32/A maddeleri kapsamında belirlenen kurumlar vergisi oranı uygulanmak suretiyle hesaplanan kurumlar vergisi, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancının %10’undan az olamayacaktır.
İlgili maddede ayrıca yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanırken yukarıda belirtilen kurum kazancından düşülecek istisna ve indirimler de aşağıdaki şekilde sayılmıştır:
- KVK’nın 5. maddesinin birinci fıkrasının (a), (ç), (i), (j) ve (k) bentleri ile sahip oldukları taşınmazlardan elde edilen kazançlar dışında (d) bendinde sayılan istisna kazançlar,
- KVK’nın 10. maddesinin birinci fıkrasının; (g) ve (h) bentleri kapsamındaki indirimler,
- 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu kapsamında vergiden istisna edilen kazançlar,
- 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kazanç istisnası ile kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabilen Ar-Ge ve tasarım indirimleri.
Yukarıda madde numaraları verilen ve yurt içi asgari kurumlar vergisi hesaplanırken yukarıda belirtilen kurum kazancından düşülecek olan istisna ve indirimleri;
- Tam mükellef kurumlardan elde edilen iştirak kazançları istisnası,
- Emisyon primi kazanç istisnası,
- Sahip olunan taşınmazlardan elde edilen kazançlar dışında (d) bendinde sayılan yatırım fon ve ortaklıklarının istisna kazançları,
- Risturn istisnası,
- Finansal kiralama şirketleri ve varlık kiralama şirketleri ile yapılan sat geri kirala işlemlerinden elde edilen kazançlara uygulanan istisna,
- Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin işletilmesi ve devrinden elde edilen kazançlara uygulanan istisna,
- 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu kapsamındaki kazanç istisnası,
- Girişim sermayesi fonu indirimi,
- Korumalı işyeri indirimi,
- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamındaki kazanç istisnası ile kurumlar vergisi matrahından indirim konusu yapılabilen Ar-Ge ve tasarım indirimleri,
olarak sayılabilir.
Ayrıca,
– Payları Borsa İstanbul Pay Piyasasında ilk defa işlem görmek üzere en az %20 oranında halka arz edilen kurumların beş hesap dönemine ait kurum kazançlarına uygulanan iki puan indirim,
– İhracat yapan kurumların münhasıran ihracattan elde ettikleri kazançlarına uygulanan beş puan indirim ve
– Sanayi sicil belgesini haiz ve fiilen üretim faaliyetiyle iştigal eden kurumların münhasıran üretim faaliyetinden elde ettikleri kazançlarına uygulanan bir puan indirim,
nedeniyle ödenmeyen vergi ile 2 Ağustos 2024 tarihinden önce Sanayi ve Teknoloji Bakanlığından alınan teşvik belgeleri kapsamındaki yatırıma katkı tutarları ile sınırlı olmak üzere, mükelleflerin kendi beyannameleri üzerinde Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesi hükmüne istinaden indirimli kurumlar vergisi uygulaması nedeniyle ödemedikleri kurumlar vergisi asgari vergi hesaplaması nedeniyle ödenmesi gereken kurumlar vergisinden düşülebilecektir.
Üzerinden %10 kurumlar vergisi hesaplanacak kurum kazancı olarak; ticari bilanço kârına veya zararına kanunen kabul edilmeyen giderlerin (KKEG) eklenmesi ve yukarıda sayılan istisna ve indirimlerin düşülmesi suretiyle bulunan tutar dikkate alınacaktır.
Yurt içi asgari kurumlar vergisi hükmü geçici vergi dönemleri için de uygulanacak, ilk defa faaliyete başlayan kurumlar hakkında faaliyete başlanılan hesap döneminden itibaren üç hesap dönemi boyunca uygulanmayacaktır.
Bu hüküm, 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara uygulanacaktır. Özel hesap dönemine tabi olan kurumların ise 2025 takvim yılında başlayan özel hesap dönemi ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlar için geçerli olacaktır.
– Yap İşlet ve Devret Modeli ile Kamu Özel İşbirliği Projeleri kapsamında elde edilen kazançlara kurumlar vergisinin %30 olarak uygulanması öngörülmüştür. 2025 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara uygulanacaktır.
– Yatırım fon ve ortaklıklarının halihazırda var olan kazanç istisnası, gayrimenkul kazançlarının %50’sinin kar dağıtımı olarak dağıtılması şartına bağlanmıştır. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
– Serbest bölgelerde faaliyette bulunan işletmelere sağlanan kazanç istisnasının ihracat gelirleri ile sınırlandırılarak, yurt içine yapılan satışlardan elde edilen kazançlara uygulanan istisna kaldırılmıştır. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir.
– Ticari kazanç elde eden gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükelleflerine yapılan bazı ödemelerden gelir ve kurumlar vergisi kesintisi yapılması yönünde yetki düzenlemesi yapılmıştır. 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.
– Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca teknogirişim şirketi olarak belirlenen şirketlerdeki hisse senedi opsiyonlarında vergisel kolaylık sağlanmıştır. Kanun’un yayım tarihinde 2 Ağustos 2024’te yürürlüğe girmiştir.
– Serbest meslek kazancı ve ticari kazanç yönünden gelir vergisi mükelleflerinin yılın belirli zamanlarında hasılatları tespit edilerek, beyanları ile tespit edilen hasılatları arasında uyumsuzluk olanların izaha davet edilmesi ve izahı yeterli olmayanlar hakkında vergi tarh edilebilmesine imkân sağlanmıştır. 1 Ocak 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.
– Mükelleflerin KDV beyannamelerinde yer alan indirilecek KDV tutarlarının beş takvim yılı süresince indirim yoluyla giderilememesi halinde, bu süre sonunda kayıtlardan çıkarılarak yapılacak vergi incelemesi ile gelir veya kurumlar vergisinin tespitinde gider olarak dikkate alınmasına yönelik düzenleme yapılmıştır. 1 Ocak 2030 tarihinde yürürlüğe girecektir.
– Ayrıca, birleşme, devir ve bölünme işlemlerinde, devreden KDV tutarının beş takvim yılı kriterine veya zamanaşımına bağlı olmaksızın vergi incelemesi yoluyla yeni şirkete devrine izin verilecek şekilde düzenleme yapılmıştır. Kanun’un yayım tarihinde (2 Ağustos 2024) yürürlüğe girmiştir.
– KDV istisna uygulamasında deniz taşıma araçlarının netleştirilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır. Gezi, eğlence, spor ve amatör balıkçılık gibi faaliyetlerde kullanılan araçlar, özel tekne ve yatlar, deniz taşıma aracı olarak kabul edilmeyecektir. Bu hüküm 1 Eylül 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir.
– Yabancı devletler tarafından deprem nedeniyle yapılacak yardımlara ilişkin KDV istisnası sağlanmıştır. Buna göre 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, genel bütçeli kamu idareleri ile yabancı devlet kurum ve kuruluşları arasında imzalanan protokol kapsamında genel bütçeli kamu idarelerine bağışlanmak üzere, konut, iş yeri, okul, öğrenci yurdu, hastane, ibadethane, kültür ve sanat merkezi, kütüphane gibi taşınmazların inşasına ilişkin yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yapılan teslim ve hizmetler 31 Aralık 2025 tarihine kadar KDV’den istisna olacaktır.
Aynı yerlerde genel bütçeli kamu idareleri ile yabancı devlet kurum ve kuruluşları arasında imzalanan protokol kapsamında genel bütçeli kamu idarelerine bağışlanacak konutların yabancı devlet kurum ve kuruluşlarına teslimleri de 31 Aralık 2025 tarihine kadar KDV’den istisna edilecektir.
Ayrıca bu kapsamdaki işlemler nedeniyle yüklenilen verginin indirim ve iadesi de mümkün bulunmaktadır. Kanun’un yayım tarihinde (2 Ağustos 2024) yürürlüğe girmiştir.
– Kayıt dışılıkla mücadeleye katkı sağlamak amacıyla, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının tutarları artırılmıştır. 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
– Kayıt dışı faaliyette bulunan mükelleflere artırımlı ceza uygulaması getirilmiştir. 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
– Vergi aslı uzlaşma kapsamı dışına çıkarılmıştır. 2 Ağustos 2024 tarihinden önce;
- Uzlaşma talep edildiği halde henüz uzlaşma günü verilmemiş,
- Uzlaşma günü verilmiş ancak uzlaşma görüşmesi yapılmamış ya da
- Çeşitli nedenlerle uzlaşma günü ertelenmiş veya
- Uzlaşma talep süresi geçmemiş,
olan vergi ve cezalara ilişkin 7524 sayılı Kanun’la değişmeden önce geçerli olan hükümler uygulanacaktır.
– Borcu yoktur uygulamasına “mahkeme kararları ve icra dairelerinin ödeme veya icra emirleri üzerine yapılacak ödemeler” de dâhil edilmiştir. 2 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
– Yurt dışına çıkış yapan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından çıkış başına alınan harç tutarı artırılmış ve harcın her yıl yeniden değerleme oranında artırılması sağlanmıştır. 12 Ağustos 2024 (yayımını izleyen 10. günde) tarihinde yürürlüğe girecektir. Yurt dışına çıkış harcı 150 TL’den 500 TL’ye çıkarılmıştır. Bu tutar her yıl yeniden değerleme oranında artırılacaktır.
